Dù thị trường toàn cầu đối mặt hàng loạt cú sốc liên tiếp, nền kinh tế thế giới vẫn bất ngờ cho thấy khả năng phục hồi vượt kỳ vọng. Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva vừa đưa ra nhận định rằng các nền kinh tế đã vượt qua những căng thẳng nghiêm trọng tốt hơn nhiều so với lo ngại ban đầu, nhưng con đường phía trước vẫn còn nhiều thử thách.
Mức Tăng Trưởng Dưới Kỳ Vọng
Bà Georgieva nhấn mạnh nền kinh tế toàn cầu hiện đang ở mức “tốt hơn lo ngại, nhưng chưa đạt mức cần thiết”, với tốc độ tăng trưởng trung hạn dao động khoảng 3%. Con số này thấp hơn đáng kể so với mức 3,7% ghi nhận trước đại dịch Covid-19, phản ánh những tổn thương sâu sắc mà đại dịch để lại cho nền kinh tế toàn cầu. IMF dự kiến điều chỉnh tăng nhẹ mức tăng trưởng toàn cầu so với dự báo 3,2% công bố hồi tháng 10 năm 2024, trong khi Ngân hàng Thế giới đã hạ dự báo xuống còn 2,3% cho năm 2025.
Động Lực Đằng Sau Sự Phục Hồi
Theo lãnh đạo IMF, các nền kinh tế đã đứng vững nhờ ba trụ cột chính. Thứ nhất, chính sách điều hành linh hoạt và hiệu quả của các chính phủ đã giúp nền kinh tế không rơi vào suy thoái sâu như nhiều chuyên gia từng dự báo. Thứ hai, khu vực tư nhân đã thể hiện khả năng thích ứng nhanh chóng với môi trường kinh doanh đầy biến động. Cuối cùng, mức thuế nhập khẩu không nghiêm trọng như lo ngại cùng điều kiện tài chính thuận lợi đã tạo không gian cho các doanh nghiệp duy trì hoạt động.
Những Đám Mây Đen Phía Chân Trời
Bà Georgieva cảnh báo nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều rủi ro nghiêm trọng. Bất bình đẳng ngày càng gia tăng giữa các quốc gia và trong nội bộ từng nền kinh tế đang tạo ra những căng thẳng xã hội. Nguy cơ bong bóng tài sản liên quan đến trí tuệ nhân tạo cũng được nhắc đến như một mối đe dọa tiềm tàng cho sự ổn định tài chính toàn cầu. Tình trạng bất ổn đang ở mức cao bất thường, thể hiện rõ nhất qua việc dòng vốn đổ mạnh vào vàng – tài sản trú ẩn an toàn truyền thống – trong những tháng gần đây.
Giai Đoạn Đầy Biến Động
Lãnh đạo IMF nhấn mạnh đây là giai đoạn bất ổn đặc biệt và những rủi ro suy giảm vẫn chi phối các dự báo. Vì vậy, các quốc gia cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến kinh tế và không nên quá lạc quan về triển vọng phục hồi. Mặc dù khả năng phục hồi của nền kinh tế toàn cầu là rõ rệt, nhưng nền tảng này vẫn chưa đủ vững chắc để đối mặt với các cú sốc tiềm tàng trong tương lai.
Giải Pháp Cho Tăng Trưởng Bền Vững
Để duy trì đà tăng trưởng bền vững, bà Georgieva kêu gọi các quốc gia thực hiện một loạt biện pháp quan trọng. Đẩy mạnh năng suất khu vực tư nhân được xem là chìa khóa để nâng cao sức cạnh tranh và tạo việc làm bền vững. Củng cố chi tiêu công và giảm nợ công sẽ giúp các quốc gia có vùng đệm tài chính cần thiết để ứng phó với khủng hoảng trong tương lai. Điều chỉnh mất cân đối tài khoản vãng lai quá mức cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự ổn định kinh tế vĩ mô.
Lộ Trình Cho Từng Khu Vực
Đối với châu Á, bà Georgieva khuyến nghị tăng cường thương mại nội khối, củng cố lĩnh vực dịch vụ và cải thiện khả năng tiếp cận tài chính. Các quốc gia châu Phi cần thúc đẩy cải cách thân thiện với doanh nghiệp và tiếp tục nỗ lực xây dựng Khu vực Thương mại Tự do Lục địa. Châu Âu cần đơn giản hóa cấu trúc và củng cố quyền lực kinh tế của khu vực thị trường chung để thực hiện những thay đổi cần thiết nhằm nâng cao tính cạnh tranh.
Thách Thức Với Các Nền Kinh Tế Lớn
Đối với Mỹ, lãnh đạo IMF kêu gọi Washington giải quyết thâm hụt ngân sách liên bang và thực hiện các bước để khuyến khích tiết kiệm hộ gia đình. Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – cần cải cách tài khóa nhằm thúc đẩy tiêu dùng tư nhân và giảm sự phụ thuộc vào chính sách công nghiệp để thúc đẩy tăng trưởng. Những điều chỉnh này sẽ góp phần tạo ra sự cân bằng mới cho nền kinh tế toàn cầu trong trung và dài hạn.
Nợ Công Vượt Ngưỡng Cảnh Báo
Một trong những mối lo lớn nhất hiện nay là nợ công toàn cầu có thể vượt 100% GDP vào năm 2029. Con số này phản ánh gánh nặng tài khóa mà các quốc gia đã tích lũy trong quá trình ứng phó với đại dịch và các cuộc khủng hoảng gần đây. Việc quản lý nợ công hiệu quả sẽ là thách thức lớn đối với nhiều chính phủ trong những năm tới.
Vàng Lên Đỉnh Lịch Sử
Giá vàng lần đầu tiên vượt mốc 4.000 USD một ounce, phản ánh nhu cầu tìm kiếm tài sản trú ẩn an toàn tăng mạnh. Hiện tượng này cho thấy nhà đầu tư đang lo ngại về triển vọng kinh tế và tìm cách bảo vệ tài sản của mình trước những bất ổn tiềm tàng. Dòng vốn chảy vào vàng trong những tháng gần đây đã đạt mức cao kỷ lục, phản ánh tâm lý thận trọng của thị trường.
Bài Học Từ Khả Năng Chống Chịu
Mọi dấu hiệu đều cho thấy nền kinh tế thế giới nhìn chung đã vượt qua được những căng thẳng nghiêm trọng từ nhiều cú sốc. Các quốc gia đã học được bài học quý giá về tầm quan trọng của chính sách linh hoạt và khả năng thích ứng nhanh chóng. Tuy nhiên, khả năng phục hồi này vẫn chưa được kiểm chứng đầy đủ và cần được củng cố thêm để đối phó với những thách thức trong tương lai.
Tác Động Từ Chính Sách Thuế Quan
IMF cảnh báo tác động đầy đủ từ chính sách thuế quan của các quốc gia lớn vẫn chưa rõ ràng. Nguy cơ một cuộc chiến thương mại toàn diện vẫn là mối đe dọa tiềm tàng đối với sự phục hồi kinh tế toàn cầu. May mắn là cho đến nay, thế giới vẫn tránh được một cuộc chiến thương mại “ăn miếng trả miếng” nhờ các nền tảng chính sách được cải thiện.
Vai Trò Của Trí Tuệ Nhân Tạo
Trí tuệ nhân tạo đang nhanh chóng chuyển đổi công nghệ và triển vọng lao động trên toàn cầu. Công nghệ này mang đến cả cơ hội và thách thức cho nền kinh tế thế giới, với tiềm năng thúc đẩy năng suất nhưng cũng có nguy cơ tạo ra bong bóng tài sản. Các quốc gia cần cân nhắc kỹ lưỡng cách thức khai thác lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong khi kiểm soát các rủi ro tiềm ẩn.
Thương Mại Toàn Cầu Chững Lại
Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể đạt mức 2,7% trong năm nay và 2,6% trong năm tới. Con số này phản ánh sự chững lại của thương mại quốc tế trong bối cảnh bảo hộ thương mại gia tăng và các căng thẳng địa chính trị. Việc duy trì một hệ thống thương mại đa phương mở và công bằng là điều cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu.
Hội Nhập Thương Mại Là Chìa Khóa
IMF kêu gọi các quốc gia thúc đẩy hội nhập thương mại để củng cố đà phục hồi trong giai đoạn “bất định là bình thường mới”. Tăng cường hợp tác kinh tế khu vực và toàn cầu sẽ giúp các quốc gia tận dụng tốt hơn các cơ hội từ chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, việc đa dạng hóa đối tác thương mại cũng giúp giảm thiểu rủi ro từ sự phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường duy nhất.
Liệu nền kinh tế toàn cầu có thể duy trì đà phục hồi này hay sẽ phải đối mặt với những cú sốc mới trong thời gian tới ?
